Namen in de Lage Landen 1250-1300

Hoog-middeleeuwse voornamen en achternamen in Nederland en Vlaanderen

Referenties

Primaire bronnen

De namenlijsten zijn samengesteld aan de hand van primaire bronnen, afgedrukt in de Nederlandse Oorkondenboeken. Voor elk van de zeven locaties is een andere bron gebruikt.
OUD = Oudenaarde
Renteboek van het hospitaal te Oudenaarde, mei 1272.
Artikel nr 122 in: M. Gysseling (ed.), Corpus van Middelnederlandse Teksten (tot en met het jaar 1300), Reeks I: Ambtelijke Bescheiden, Nijhoff, 's-Gravenhage, 1977.
Middelnederlands. Ongeveer 450 namen van Vlaamse burgers.
GEN = Gent
Statuten en ledenlijst van de broederschap van Sint-Jacob in het Sint-Jacobsgodshuis te Gent (Sint-Jansparochie), 1270 - 1301
Artikelen 92, 93, 94 in: M. Gysseling (ed.), Corpus van Middelnederlandse Teksten (tot en met het jaar 1300), Reeks I: Ambtelijke Bescheiden, Nijhoff, 's-Gravenhage, 1977.
Circa 1275 - 1300, Middelnederlands. Ongeveer 900 namen van Vlaamse burgers; alhoewel het een broederschap betreft, bevat de lijst meer dan 100 vrouwennamen.
MEI = de Meierij van 's-Hertogenbosch
Camps, H.P.H., Oorkondenboek van Noord-Brabant tot 1312, I: de Meierij van 's-Hertogenbosch, Nijhoff, 's-Gravenhage, 1979.
Voornamelijk Latijn. Alle oorkonden gedateerd tussen 1250 en 1300 zijn gebruikt. Alleen personen die gelocaliseerd konden worden in de Meierij zijn in beschouwing genomen. Identificatie van individuen was gebaseerd op de persoons-index in het boek. Er werden 670 individuen geteld, waaronder 250 burgers van 's-Hertogenbosch.
DOR = Dordrecht
Burgers, J.W.J. & Dijkhof, E.C. (eds), De oudste stadsrekeningen van Dordrecht 1283-1287, Verloren, Hilversum, 1995.
Zie ook Artikel nrs 534, 601, 702 in: M. Gysseling (ed.), Corpus van Middelnederlandse Teksten (tot en met het jaar 1300), Reeks I: Ambtelijke Bescheiden, Nijhoff, 's-Gravenhage, 1977.
Middelnederlands. Identificatie van individuen was gebaseerd op de persoons-index in het boek. Bijna 600 personen werden geregistreerd.
HOL = Holland
Oudste leenregister van Holland, grafelijke kanselarij, 1280 - 1287.
Artikel nr 308 in: M. Gysseling (ed.), Corpus van Middelnederlandse Teksten (tot en met het jaar 1300), Reeks I: Ambtelijke Bescheiden, Nijhoff, 's-Gravenhage, 1977.
Zie ook oorkonde nr 2047 in: Kruisheer, J.G., Oorkondenboek van Holland en Zeeland tot 1299, Deel IV: 1278 tot 1291, Van Gorcum, Assen, 1997.
Voornamelijk Middelnederlands, met enkele fragmenten in het Latijn. Ongeveer 500 burgers en edelen uit de huidige provincie Zuid-Holland. Er kan een kleine overlap zijn met de Dordtse rekeningen.
RIN = Rinnegom
Oorkonde van Rinnegom, 23 juni 1264
Oorkonde nr 1361 in: Kruisheer, J.G., Oorkondenboek van Holland en Zeeland tot 1299, Deel III: 1256 tot 1278, Van Gorcum, Assen, 1992.
Latijn. Oorkonde met meer dan 200 namen van bedienden van de Abdij van Egmond, die in het plaatsje Rinnegom woonden. Ongeveer de helft van die personen was vrouw.
GRO = Groningen, Drenthe, Friesland, and Overijssel
Blok, P.J, Feith, J.A., Gratama, S., Reitsma, J. & Rutgers, C.P.L, Oorkondenboek van Groningen en Drente, Deel I: tot 1372, Wolters, Groningen, 1896.
Voornamelijk Latijn. Alle oorkonden gedateerd tussen 1250 en 1300 zijn gebruikt. Alleen personen die gelocaliseerd konden worden in een van de vier noordelijke provincies zijn in beschouwing genomen.
Alhoewel dit de grootste regio was, zijn er relatief weinig namen geregistreerd: een kleine 300, voornamelijk uit Groningen en Drenthe.

Andere referenties

Debrabandere, F.
Woordenboek van de familienamen in België en Noord-Frankrijk, Veen, Amsterdam/Antwerpen, 2003.
Het complete woordenboek van achternamen in België en Noord-Frankrijk. Mijn primaire bron bij et identificeren van de betekenis van achternamen.
de Jong, A. & A. Kruijssen (eds.)
Huizinga’s Complete lijst van Voornamen, Tirion, Baarn, 1998.
Ik heb Huizinga's lijst geraadpleegd wanneer Van der Schaar (1992) geen informatie gaf over de elementen waaruit een Germaanse voornaam was samengesteld.
MNW
Middelnederlandsch Woordenboek, AND Publishing Technology, Rotterdam, 1998.
Het Middelnederlandsch Woordenboek, samengesteld tussen 1885 en 1929 door Verwijs en Verdam, tegenwoordig beschikbaar op CD. Mijn tweede bron voor het identificeren van de betekenis van achternamen.
van der Schaar, J.
Uit de wordingsgeschiedenis der Hollandse doop- en familienamen, Van Gorcum & Comp., Assen, 1953.
Klassieke studie over Hollanse namen. Bevat regels voor uitspraak, spelling, en samenstelling van namen.
van der Schaar, J.
Woordenboek van Voornamen, Spectrum, Utrecht (1992, orig. 1964).
Een woordenboek van moderne en historische Nederlandse voornamen. Mijn eerste referentie bij het zoeken van de oorsprong van eigennamen. Zie ook de website van het Meertens Instituut, hieronder.
Schoonheim, T.
Vrouwennamen in Middeleeuws Holland. Germaanse en niet-Germaanse vrouwennamen in Holland tot 1300. In: Van vader- naar moedertaal. Latijn, Frans en Nederlands in de dertiende-eeuwse Nederlanden, Brussel, 2000, p. 101-117.
Een artikel over vrouwennamen in Holland, met speciale aandacht voor de Oorkonde van Rinnegom.
Schoonheim, T.
Pieterse, een vrouwennaam uit de dertiende eeuw, Naamkunde 33, 2001, p. 63-71.

Aanbevolen digitale links

Middeleeuwse namen in de Lage Landen
www.keesn.nl/names - voornamen en achternamen voor 1150.
www.keesn.nl/nordic - Noordse namen in de Lage Landen.
www.keesn.nl/sources - Nederlandse middeleeuwse bronnen.
Meertens Instituut of the KNAW
www.meertens.knaw.nl/voornamen/VNB - Nederlandse voornamen data bank, gebaseerd op de laatste uitgave van Prisma Voornamen, samengesteld door dr. J. van der Schaar, uitgegeven door dr. Doreen Gerritzen (13e editie, Uitgeverij Het Spectrum, Utrecht 2000).
Op dezelfde site:
www.meertens.knaw.nl/NFD/nfd.html - de Nederlandse familienamen data bank.
The Medieval Names Archive
www.s-gabriel.org/names - het beste startpunt voor namen uit de Middeleeuwen en uit diverse culturen.
Link sites voor familie- en voornamen:
namen.beginthier.nl - Namen Begint Hier.
namen-voornamen.pagina.nl - Startpagina Voornamen.



Start
Pagina

Inleiding
Referenties
Locaties

Ruwe data (550 Kb)
Lijsten:
Voornamen vrouwen
Voornamen mannen
Beroepsnamen en bijnamen
Analyses:
Niet-Germaanse namen
Variatie
Populairste voornamen
Achternamen
© Dr. Kees C. Nieuwenhuijsen

home page: www.keesn.nl