De komeet uit het jaar 1018

Download het complete artikel als pdf-file (250 Kb)

In de Middeleeuwen beschouwde men kometen als voortekens voor grote veranderingen of dramatische gebeurtenissen. Inderdaad werden belangrijke veldslagen en troonswisselingen wel eens ‘aangekondigd’ door een komeet aan het firmament. Het bekendste voorbeeld was de komeet van Halley in maart 1066, waarna in oktober de befaamde Slag bij Hastings plaatsvond. Willem de Veroveraar greep toen de macht in Engeland.
Ook in ons eigen land heeft in diezelfde eeuw een veldslag plaatsgevonden die in verband wordt gebracht met de verschijning van een komeet: op 29 juli 1018 versloeg graaf Dirk III bij Vlaardingen het leger van de Duitse keizer Hendrik II. Daarmee legde hij de grondslag voor de zelfstandigheid van West-Frisia, het latere Holland.
Dirks victorie is door verschillende kroniekschrijvers beschreven. Daarbij spreken ze ook van een komeet die in datzelfde jaar 1018 te zien was. De middeleeuwse bronnen geven echter geen eenduidig verhaal: volgens sommige auteurs verscheen er vóór 29 juli een komeet aan de hemel en volgens anderen juist ná die datum. Dit artikel tracht uit te vinden wat het juiste verhaal is, en hoe het komt dat er ook een andere versie bestaat.

Het artikel is oorspronkelijk gepubliceerd in april 2015 in Terra Nigra, het tijdschrift van Helinium, een afdeling van de AWN (Archeologische Werkgemeenschap voor Nederland):
Nieuwenhuijsen, K., De komeet uit het jaar 1018, Terra Nigra 188, 2015, p. 37-42.

Andere webpagina's:

Slag bij Vlaardingen 1018
Slag bij Bodegraven 1025
De moord op Godfried met de Bult
De afstamming van de Hollandse graven